Inhoudsopgave
Slobkousbijen, metselbijen, behangersbijen, wimperflankzandbijen; er zijn ongeveer 300 verschillende soorten solitaire bijen met prachtige, sprekende namen.
Solitaire bijen leven alleen; de vrouwtjes paren, leggen eitjes en verzorgen het broed. Hommels en honingbijen zijn niet solitair, die leven in een kolonie waar de taken verdeeld worden en waar alleen de koningin eitjes legt.
Maar dit stukje gaat dus over solitaire bijen, hoe ziet het leven van zo’n eenzame bij er uit? Wat betreft de mannetjes, is het net zo’n kort verhaal als bij de honingbijen. Hun enige activiteit bestaat uit paren en ze gaan hemelen voordat het winter wordt. Een kort, maar spannend bestaan.
Ook bij solitaire bijen zijn het de vrouwtjes die het doen. Ze paren, bouwen een nest, leggen eitjes en zorgen voor het voedsel. De meeste solitaire bijen leggen eitjes in ondergrondse gangetjes. Er zijn echter ook een aantal die hun nest bovengronds maken. De nesten worden bijvoorbeeld gemaakt in insectenvraatgangen, holle stengels of zacht aangetast hout, of in een bijenhotel.
Het leven van een rosse metselbij
Als voorbeeld een korte uitleg over de voortplantingscyclus van een rosse metselbij; de meest voorkomende solitaire bij. Ook vaak vertoevend in een bijenhotel. Zij maakt in de nestgang een voedselvoorraad van nectar en stuifmeel, daarna legt ze het eitje er bovenop. Ze sluit dan het gangetje af met een muurtje van zand of leem. Daarna het volgende voedselvoorraadje, eitje, muurtje enzovoort, van achteren naar voren. De bevruchte eitjes – waar vrouwtjes uitkomen – in de achterste compartimenten. De onbevruchte eitjes – de mannetjes – voor in de gang. Mannetjes zijn minder belangrijk en daarom als eerste blootgesteld aan gevaren van buitenaf.
Niet lang na het veilig stellen van het nageslacht sterft de moeder-bij, uitgeput van het vele werken. Het mannetje dat ook zijn taak heeft volbracht, volgt na korte tijd haar voorbeeld. De eitjes leven voort, ze worden larven en ontwikkelen zich later tot een pop. In september zijn de jonge metselbijen al volwassen, maar ze komen pas uit hun cocon na de winter, als het zonnetje weer begint te schijnen en de aarde verwarmt.
Als dan de vrouwtjes uit hun holletje komen, hebben ze een geurtje waar de mannetjes erg opgewonden van worden. Ze springen er meteen bovenop en als hij haar te pakken heeft, liefkoost hij haar als een echte Don Juan! Bijen zijn niet zo ongevoelig als u misschien wel dacht. Na het paren gaat het bevruchte vrouwtje op zoek naar nestruimte, legt haar eitjes etc..
Generalisten en specialisten
Daar waar honingbijen hommels en ook rosse metselbijen generalisten zijn (bezoeken een groot aantal verschillende bloemen), zijn solitaire bijen vaak afhankelijk van een beperkt aantal planten. Soms zelfs maar één, de heggerankbij bijvoorbeeld eet alleen maar van de heggerank. Zijn leven valt samen met de bloeiperiode van dit gewas en als er geen heggerank is, is er ook geen heggerankbij. Een klokjesbij is ook een specialist, zij vliegt alleen op klokjesbloemen. Hun fourageergebied is ongeveer 100 meter rondom het nest.
Vergeleken met honingbijen vliegen solitaire bijen veelal een stuk minder ver om hun voedsel te halen. Als u door een bijenhotel te plaatsen, nestgelegenheid creëert voor solitaire bijen, houd hier dan rekening mee. Er moeten in de directe nabijheid voldoende bloemen zijn en de bloemen moeten er de volgende jaren nog steeds staan. Veel bloemen blijft toch de boodschap voor blije bijen.
Meer over solitaire bijen
Bovenstaand was slechts een korte introductie, er is nog veel meer te vertellen over solitaire bijen. Mocht u iets meer willen weten of overwegen een bijenhotel te kopen of te bouwen, raadpleeg dan de publicaties van Pieter van Breugel of breng een bezoekje aan de website van de bijenstichting www.bijenstichting.nl
